مساله مکاتب اسلامی برای خانواده های افغان در فلادلفیا - چالش ها و امیدواری ها
نویسنده: ستاره صابر
پس از سقوط افغانستان در سال ۲۰۲۱ و اسکان مجدد صدها خانواده در آمریکا، فیلادلفیا یکی از شهرهایی بود که شمار زیادی از افغانها را پذیرفت. اکنون، خانوادهها در کنار چالشهای اقتصادی و زبانی، دغدغهی دیگری هم دارند: آموزش اسلامی فرزندانشان. بسیاری از این خانوادهها فرزندان خود را به مکاتب اسلامی میفرستند تا در کنار آموزشهای عمومی، شناخت دینیشان را حفظ کنند؛ اما هزینههای بلند، فاصلهی زیاد این مکاتب از محل زندگی و تعداد محدود آنها، موانع بزرگی در این مسیر هستند. در کنار آن، شماری از خانوادهها میکوشند آموزشهای اسلامی را از طریق مسجد و با اشتراک در صنفهای قرآن و مطالعات دینی که از سوی مساجد برگزار میشود به فرزندانشان منتقل کنند، اما این برنامهها نیز با مشکلاتی مانند کمبود استادان و ظرفیت محدود روبهرو است. با وجود این دشواریها، خانوادههای افغان همچنان امیدوارند شرایطی فراهم شود تا فرزندانشان بتوانند در کنار آموزش رسمی، پیوند خود را با دین و ارزشهای اسلامی حفظ کنند، تلاشی که نشاندهندهی پایداری جامعه افغان در سرزمین جدید است.
سلما عمادی، یک بانوی افغان که شانزده سال پیش به فیلادلفیا آمد، میگوید که از همان روزهای نخست، مسجد برایش به یک خانهی دوم تبدیل شد. او میگوید: «سالهاست که به مسجد میروم. نه تنها برای نماز جمعه و نماز عید، بلکه بهخاطر برنامههای مختلفی که در مسجد برگزار میشود.»
فرزندان او در مکتب اسلامی الاقصی درس میخوانند؛ مکتبی که به گفتهی او تفاوتهای بسیاری با مدارس عمومی دارد. «در مکتب اسلامی موضوعات دینی بیشتر تدریس میشود. همین باعث میشود کودکان در کنار آموزشهای عمومی، شناخت عمیقتری هم از دین خود پیدا کنند.»
سلما باور دارد که برای خانوادههای افغان بسیار مهم است که فرزندانشان را به چنین مکاتبی بفرستند: «کودکان در اینجا نه تنها آموزش میبینند، بلکه با دین خود بیشتر آشنا میشوند و آگاهی اسلامیشان افزایش پیدا میکند.»
با وجود این، مشکلاتی نیز وجود دارد. او میگوید: «راه این مکاتب برای ما دور است و هزینههایشان هم بالاست. اگر تعداد مکاتب اسلامی بیشتر شود و یا در پرداخت مصارف به خانوادهها کمک صورت گیرد، واقعاً باری بزرگ از دوش ما برداشته میشود.»
نیلوفر قیومی، یک مادر افغان، که تنها دو سال پیش همراه خانوادهاش از افغانستان به فلادلفیا آمد نیز میگوید بعد از آمدن به این شهر از طریق دوستانش با مسجد آشنا شد و خیلی زود، مسجد به یکی از مهمترین بخشهای زندگی روزمره او و فرزندش بدل شد.
فرزند او در صنفهای اسلامی مربوط به حفظ قرآن کریم درس میخواند. نیلوفر توضیح میدهد که مسجد تنها محل عبادت نیست؛ بلکه برنامههای دیگری هم برای افغانها در آن برگزار میشود: «نماز جمعه و نماز عید همیشه هست، و برای کودکان صنوف اسلامی برگزار میشود.» با این حال، او میگوید یکی دیگر از نیازهای بزرگ جامعه افغان استادانی است که به کودکان درسهای اسلامی بدهند.»
او چندین مکتب اسلامی در این شهر را میشناسد: الاقصی، مکتب اسلامی ترکها و الهدایه. نیلوفر باور دارد که فرستادن کودکان به مکاتب اسلامی اهمیت زیادی دارد: «در این مکاتب کودکان با موضوعات دینی آشنا میشوند، سپارههای قرآن را حفظ میکنند و رعایت حجاب اسلامی را یاد میگیرند.» به گفته او، حتی تکالیف خانگی هم متفاوت است و بیشتر بر آموزشهای دینی تمرکز دارد.
با این حال، مشکلاتی نیز وجود دارد. نیلوفر میگوید: «راه مکاتب برای ما دور است و فیس مکتب خیلی زیاد. مصارف موتر هم به این مشکلات اضافه میشود.» در عین حال، نیلوفر تنها مادری نیست که با این دشواریها روبهرو است. صدف سادات، دیگر مادر افغان در فیلادلفیا نیز نگرانی مشابهی دارد. او که فقط چند سال محدودی میشود که به این شهر آمده ، و با اینکه فرزندانش هنوز شامل صنوف اسلامی نیستند، میگوید: «خیلی علاقه دارم که در آینده آنها را شامل صنفهای قرآن کریم در مسجد کنم.» به گفته او، مسجد علاوه بر نماز جمعه و نماز عید، برنامههای دیگری هم دارد که خانوادههای افغان از آن استفاده میکنند،مثل صنوف کوتاهمدت آموزه های اسلامی برای کودکان.
با این حال، صدف هم مانند بسیاری از افغانهای دیگر به نیازهای برآوردهنشده اشاره میکند: «در حال حاضر یکی از بزرگترین نیاز های جامعه افغان ها این است که استادانی باشند که به کودکان درسهای اسلامی بدهند.»
او تنها مکتب اسلامی الاقصی را از نزدیک میشناسد و باور دارد چنین مکاتبی برای خانوادههای افغان اهمیت ویژه دارند: «این مکاتب باعث میشوند کودکان از موضوعات دینی آگاه شوند، سپارههای قرآن را حفظ کنند و رعایت حجاب اسلامی را یاد بگیرند.»
با این وجود، مشکلات مالی و مسافتی، مانع اصلی هستند. صدف توضیح میدهد: «راه این مکاتب دور است، فیس مکتب بالاست و مصارف موتر هم برای خانوادهها سنگین تمام میشود.» او معتقد است هرچند مکاتب اسلامی در فیلادلفیا کم نیستند، اما هزینهها و فاصلهها باعث شده بسیاری از خانوادهها نتوانند فرزندان خود را به این مدارس بفرستند.
صدف همچنان امیدوار است روزی شرایطی فراهم شود تا فرزندانش بتوانند در کنار آموزش عمومی، آموزشهای قرآنی و دینی را هم بهطور منظم فرا بگیرند.
یادداشت: طی صحبت میان مرکز معلوماتی افغان ها در فلادلفیا و مکتب اسلامی الاقصی، آنها تنها از بورسیه هایی که از سوی دولت یا شهرداری فلادلفیا برای خانواده ها در نظر گرفته شده است یاد نمودند و از بورسیه هایی از سوی خود این مکتب چیزی یادآور نشدند. اطلاعات و طریقه ثبت نام در آن بورسیه ها در لینک زیر قابل دسترس میباشد:
