چگونه یک پناهجوی افغان مسیر تحصیلی‌اش را در آمریکا ساخت — و چگونه دیگران هم می‌توانند
نویسنده: زینب ناصری
در تابستان ۲۰۲۱، سمیع‌الله فاتح در میان هزاران نفری بود که با ترس و امید، در میدان هوایی کابل به دنبال راه نجات می‌دویدند. با وجود آشوب و بی‌نظمی، او موفق شد وارد یکی از هواپیماهایی شود که از افغانستان خارج می‌شدند. هیچ تصوری از مقصد نداشت؛ تنها می‌دانست که می‌خواهد زنده بماند.
«در هواپیما شایعات زیادی شنیدیم. کسی نمی‌دانست به کجا می‌رویم. من حتی آمادگی روحی نداشتم که قرار است به آمریکا بروم. فقط می‌دانستم باید از جایی که دیگر امیدی در آن نمانده بود، فرار کنم.»
بعد از توقف کوتاهی در آلمان، سميع‌الله به آمریکا رسید و سرانجام در فیلادلفیا، پنسیلوانیا، ساکن شد. انگلیسی را در سطح کمی بلد بود اما خیلی زود دریافت که زبان، کلید آموزش، اشتغال و استقلال است. با کمک یک نهاد محلی، در کلاس‌های آموزش زبان انگلیسی (ESL) ثبت‌نام کرد و سپس به یک پروگرام GED پیوست.
او می‌گوید:
«من قبلاً تحصیلات خود را تمام نکرده بودم. اما اینجا فهمیدم که با برنامه‌های فشرده می‌توانم ادامه تحصیل بدهم و پیش بروم.»
با بهتر شدن زبان و اعتماد به نفس، سميع‌الله جدی‌تر به دانشگاه فکر کرد. اما فیس دانشگاه بسیار زیاد بود: دانشگاه تمپل سالانه حدود ۴۰ هزار دالر از دانشجویان خارجی (خارج از ایالت پنسلوانیا) می‌گرفت. او دریافت که اگر یک سال صبر کند، می‌تواند واجد شرایط برای پرداخت فیس کمتر شود—که هزینه او را به حدود ۱۹ هزار دالر کاهش می‌داد. همچنین توانست یک بورسیه ۵ هزار دالری به دست آورد.
او می‌گوید:
«یاد گرفتم که صبر و داشتن اطلاعات درست هنگام گرفتن تصمیمات آموزشی خیلی مهم است. فقط باید بدانید چه گزینه‌هایی برای شما وجود دارد.»
برای پوشش باقی هزینه ها، سميع‌الله برای وام دانشجویی فدرال درخواست داد. گرچه در ابتدا از این روند می‌ترسید، فهمید داشتن شماره تأمین اجتماعی و گواهینامه رانندگی برای شروع کافی است. با این حال، با احتیاط پیش رفت.
او می‌گوید:
«در اول خیلی ترسیده بودم. فکر می‌کردم خیلی سخت و گیج‌کننده است. اما وقتی شروع به انجام دادنش کردم، فهمیدم اصلاً سخت نبود.»
کمک‌های مالی و وام‌های دانشجویی می‌توانند پیچیده باشند و همه گزینه‌ها مناسب نیستند. متخصصان معمولاً توصیه می‌کنند دانشجویان با مسئولان کمک مالی دانشگاه صحبت کنند یا از منابعی مثل Federal Student Aid استفاده کنند تا درباره نرخ بهره، برنامه‌های بازپرداخت و میزان وام مسئولانه آگاه شوند. برخی سازمان‌های غیرانتفاعی مانند National College Attainment Network منابع چندزبانه برای خانواده‌های مهاجر و پناهنده ارائه می‌دهند.
امروز سميع‌الله هم دانشجوی دانشگاه تمپل است و هم بنیان‌گذار یک نهاد غیرانتفاعی (شبکه جوانان افغانستان برای صلح) که از جوانان افغان—به‌ویژه دخترانی که در افغانستان از آموزش محروم شده‌اند—حمایت می‌کند.
او می‌گوید:
«این سازمان مثل یک رؤیا برای من بود. می‌خواهم پنجره امیدی برای دخترانی باشم که فکر می‌کنند دیگر هیچ راهی ندارند.»
پیمودن مسیر آموزش به‌عنوان یک پناهنده: داستان شبنم نوازی
شبنم نوازی، یک تازه‌وارد دیگر، اکنون در فیلادلفیا رشته مدیریت عمومی درس می‌خواند. مسیر او—سرشار از سردرگمی، پایداری و دفاع از خود—نمونه راه بسیاری از شاگردان مهاجر است.
وقتی به آمریکا رسید، شبنم در سال ۲۰۲۳ تحصیل در بخش حسابداری را در یک ایالت دیگر آغاز کرد. اما به زودی متوجه شد که سیستم کمک‌های مالی چقدر پیچیده است. پس از ساکن شدن در فیلادلفیا با کمک یک اجنسی اسکان و وکیل خود، او دوباره مسیر تحصیلی خود را در شهری جدید شروع کرد.
ماه‌ها را صرف تحقیق درباره سیستم آموزش عالی آمریکا کرد—وب‌سایت دانشگاه‌ها را خواند، ویدیوها را دید و با دانشجویان فعلی صحبت کرد. فهمید که افغان‌های دارای ویزای پارول بشردوستانه و پناهندگی، گرچه شهروند نیستند، اما می‌توانند تنها با داشتن شماره تأمین اجتماعی و مدرک اقامت در پنسیلوانیا، کمک هزینه تحصیلی داخل ایالتی را دریافت کنند. او می‌گوید: «یکی از نقاط عطف این بود که فهمیدم با وجود وضعیت مهاجرتی‌مان، می‌توانیم فقط با مدارک درست، مشمول کمک هزینه تحصیلی محلی شویم. این همه‌چیز را تغییر داد.»
با این حال، فیس دانشگاه هنوز بار سنگینی بود. شبنم انتخاب‌های مالی دقیقی کرد، بورسیه‌ها را جست‌وجو کرد و از وام‌های خصوصی با نرخ بهره بالا اجتناب نمود. همچنین برای حمایت از خود در حین تحصیل، وظایف نیمه‌وقت گرفت.
او می‌گوید:
«اگر می‌توانستم به گذشته برگردم، شاید زیست‌شناسی را انتخاب می‌کردم تا زودتر فارغ‌التحصیل شوم و مسیر شغلی مشخص‌تری داشته باشم. کالج‌های محلی اینجا گزینه خیلی خوبی هستند—مقرون‌به‌صرفه‌ترند و منابع زیادی ارائه می‌دهند.»
اکنون شبنم در کنار درس و کار، به دیگر زنان افغان کمک می‌کند تا مسیر آموزش و اشتغال خود را از طریق یک ابتکار اجتماعی محلی پیدا کنند. او نشان میدهد که دانش، پایداری و حمایت همتایان می‌تواند به تازه‌واردان کمک کند آینده خود را بسازند.
توصیه‌های کاربردی برای پناهندگان افغان در مسیر آموزش عالی
- کلاس‌های زبان انگلیسی را جدی بگیرید. آن‌ها پایه آموزش، یافتن وظیفه و زندگی روزمره هستند.
- منابع معتبر را جست‌وجو کنید. اگرچه بسیاری از اجنسی های اسکان بودجه خود را از دست داده‌اند، سازمان‌هایی مانند HIAS Pennsylvania، Nationalities Service Center و Welcoming Center for New Pennsylvanians هنوز مقداری حمایت ارائه می‌دهند. کتابخانه‌ها و کالج‌های محلی اغلب کارکنان چندزبانه و مشاوران مهاجر دارند.
- زودتر درباره کمک‌های مالی بیاموزید. بیشتر دانشگاه‌ها از جدول زمانی FAFSA پیروی می‌کنند که از ۱ دسامبر (برای سال تحصیلی ۲۰۲۵-۲۰۲۶) باز می‌شود. برای این کار به شماره تأمین اجتماعی و گاهی مدارک درآمد نیاز دارید.
- با وام‌های دانشجویی محتاط باشید. همه وام‌ها یکسان نیستند. تا جای ممکن به وام‌های فدرال پایبند باشید—آن‌ها معمولاً نرخ بهره پایین‌تر و شرایط بازپرداخت بهتری دارند. از سایت‌هایی مانند studentaid.gov برای کسب اطلاعات بیشتر استفاده کنید و بیش از آنچه منطقی می‌توانید بازپرداخت کنید، وام نگیرید.
- انتظار عقب‌گرد داشته باشید—و از کمک خواستن نترسید. سیستم در این کشور ممکن است گیج‌کننده باشد، اما شما تنها نیستید. از دانشجویان فعلی، استادان یا مشاوران کمک بگیرید.
- کالج‌های محلی را در نظر بگیرید. این مدارس اغلب مسیر انتقال به دانشگاه‌های چهارساله، فیس پایین‌تر و خدمات حمایتی در دسترس ارائه می‌دهند.
منابع تکمیلی
منابع زیرین، می‌توانند برای کسانی که به دنبال کلاس‌های انگلیسی، کمک مالی یا درک FAFSA و شرایط کمک هزینه های تحصیلی محلی هستند، مفید باشند:
PAsmart:
- معلومات درباره فرصت‌های آموزشی و نحوه پرداخت هزینه‌ها
https://www.pasmart.pa.gov/explore-education/ - اطلاعات درباره برنامه‌های کارآموزی و آموزش حرفه‌ای:
https://www.pasmart.pa.gov/find-training-apprenticeships/ - سازمان کمک‌های آموزش عالی پنسیلوانیا (PHEAA): برنامه‌ریزی دانشگاهی و گزینه‌های مالی
https://www.pheaa.org/ - بورسیه‌هایی مانند Soros Fellows برای مهاجران جدید:
https://www.pdsoros.org/ - شهرداری فیلادلفیا در همراهی با نهادهای اجتماعی آموزش پروگرام ها و صنوف زیر را برای دانشجویان ( ۱۶ سال به بالا) ارایه میدهد:
- صنوف زبان انگلیسی (ESOL)
- آمادگی دیپلم مکتب (GED و HiSET)
- مهارت‌های اساسی کمپیوتر
- خواندن، نوشتن و ریاضیات
📞 شماره تماس: (833) 750-5627
(تماس بین ساعت ۸ صبح تا ۴:۳۰ بعدازظهر بهتر است. مترجم زنده در دسترس شما خواهد بود. اما در ساعات دیگر تنها می‌توانید پیام بگذارید.)